Codependent zijn: misschien heb je er last van in je relatie en heb je geen idee hoe je het kan veranderen. Ik help je op weg met wat tips.
Codependent zijn houdt in dat je de behoeften van je partner (of andere dierbaren) boven die van jezelf stelt. Eigenlijk cijfer je jezelf dus weg om de ander te bevredigen. Je bent supportive, maar op een ongezonde manier. Dat is geen gezonde fundering om je relatie op voort te bouwen.
Je klikt waarschijnlijk op deze blog omdat je benieuwd bent, of omdat je iets aan je gedragspatronen wil doen. Ik help je graag op weg met wat tips die ik heb verzameld, maar onthoud wel dat dit soort patronen vaak zo sterk aanwezig zijn dat het geen gek idee is om een therapeut op te zoeken. Voor die tijd kun je een aantal stappen zetten.
Supportive of codependent?
Natuurlijk wil je je partner helpen en steunen, maar wanneer slaat het om in ongezond gedrag? De vlag wordt rood wanneer je probeert om het gedrag of humeur van je partner aan te sturen of te controleren. Bijvoorbeeld door je te veel te bemoeien met hun welzijn, meer bezig zijn met hun gedrag dan zijzelf of als je humeur volledig afhangt van het gedrag of de stemming van je partner. Codependent betekent ook wel medeafhankelijk. Je humeur is dus afhankelijk van hoe je partner zich gedraagt en daarom doe je er alles aan om het aan te sturen.
De wortels
Om het patroon van codependent zijn te doorbreken, moet je naar de kern. Waar komt dit gedrag vandaan? Schiet je vaak in de hulpmodus en trek je erg naar mensen toe die die hulp nodig hebben? En cijfer je jezelf weg om een ander – bijvoorbeeld je partner dus – die hulp te geven? Dat kan zich bijvoorbeeld manifesteren in het zelf moeilijk vinden om hulp te vragen. Of goedkeuring zoeken bij anderen in plaats van bij jezelf. En als je je partner niet helpt voel je je neerslachtig (over jezelf). Als je dit herkent, voel je er dan niet slecht of schuldig over, maar erken het simpelweg. Pas als je het patroon herkent, kan je het doorbreken.
Hoe het wel hoort
Het is misschien hard, maar een codependent relatie is per definitie niet gezond. Dat betekent echter niet dat je het maar moet uitmaken en moet opgeven. Je kan eraan werken. Ga eens na hoe een gezonde relatie eruitziet, een relatie waarin er geen sprake is van codependent zijn. In zo’n relatie vertrouw je op jezelf én de ander, voelen jij en je partner je zelfverzekerd en is er ruimte om elkaar tegemoet te komen. Jullie respecteren elkaars gevoelens en mening, zelfs wanneer die verschillen. Ook heel belangrijk: communicatie. Geef het aan als iets niet past bij jouw behoeften en laat je eigen mening horen. Jij bent jouw eigen persoon, ook binnen een relatie.
Grenzen stellen
In een gezonde relatie hoort ook het stellen van grenzen. Lastig, want jouw grenzen zijn misschien wel vervaagd omdat je codependent bent. Misschien weet je helemaal niet meer wat je limits zijn. Neem daarom goed de tijd om je grenzen te bepalen. Vraag je bij alles wat je doet af:
- Slokt dit mijn energie op?
- Heb ik straks nog energie voor mijn eigen behoeften?
- Wil ik dit echt of moet ik het van mezelf?
Verder: empathie en luisteren is belangrijk, maar raak niet te betrokken bij een probleem dat niet om jou draait. Dat slokt teveel kostbare energie op. En durf vooral, op een beleefde manier, ‘nee’ te zeggen als je iets niet wil of als het meer energie opslokt dan dat het teruggeeft. Bepaal ook waar je je energie voor nodig hebt: wat zijn jouw behoeften? Wat wil jij in het leven? Het draait om jou. Ga ook hier vooral even voor zitten, want je hebt je behoeften misschien wel heel lang achtergesteld.
Gezonde steun
Ook dit slaat weer op het cruciale onderdeel van een gezonde relatie. Daar hoort supportive zijn bij. En dat kan prima zonder dat het omslaat in codependent zijn en zonder je eigen behoeftes op te geven. Blijf vooral luisteren naar de problemen of zorgen van je partner, praat erover om tot nieuwe inzichten te komen, praat mét hen over oplossingen en niet vóór hen, geef advies als je partner het vraagt (maar houd wel afstand en laat het diegene uiteindelijk zelf doen) en toon vooral medeleven en acceptatie richting je partner. Onthoud dat je lief verantwoordelijk is voor diens eigen acties en gedrag, en jij voor die van jou. Wees er voor elkaar, maar probeer niet alles voor elkaar te fixen.
Zelfliefde
Een gebrek aan zelfliefde en codependent zijn gaan hand in hand. Misschien hangt de liefde voor jezelf af van wat je doet voor anderen. Laten we dat proberen te veranderen door dingen voor jezelf te doen en je zelfvertrouwen ook uit jezelf te putten. Zorg goed voor jezelf (qua eten, slaap en verzorging), omring jezelf met mensen waar je graag mee omgaat, doe dingen die je blij maken en (heel belangrijk!) vermijd negatieve gedachten over jezelf. Bijvoorbeeld met affirmaties. Check Pinterest eens, bijvoorbeeld voor affirmaties over zelfliefde of body positivity.
Haal jezelf niet naar beneden en probeer die kritische stem te onderscheiden van wie jij echt bent, namelijk een gezonde volwassene. De kritische stem herken je doordat die vooral heel zwartwit is (je moet make-up op doen, anders zullen mensen je lelijk vinden of je moet jezelf wegcijferen en je partner helpen, anders gaat diegene bij je weg). Je weet diep vanbinnen dat die kritische stem onrealistisch is, maar het is moeilijk om hem uit te schakelen. Probeer in dat soort gevallen vooral de gezonde volwassene op te zoeken en nuance aan te brengen. Dingen zijn nooit zwartwit, er zit nog heel veel tussen.
Coverfoto: Unsplash.com
